Ertu að fara að grafa?

Áður en grafið er

Undir yfirborði í byggðu landi kvíslast veitulagnir um allt. Eðlilegt álag og hrörnun valda mörgum bilunum á veitulögnum en jarðvegsframkvæmdir er algengasta orsök bilana.

Margir vita að algengast er að kaldavatnslagnir liggi með frárennslislögnum á rúmlega eins metra dýpi og hitaveitu og raf og gagnaveitulagnir liggi saman í skurði á tæplega eins metra dýpi. Það eru einfaldlega ekki nægjanlegar upplýsingar áður en grafið er. Áður en jarðvegsframkvæmdir hefjast þurfa framkvæmdaraðilar að afla sér tilskilinna upplýsinga og leyfa fyrir framkvæmdunum. Ef breyta á lögnum þurfa að liggja fyrir samþykktar teikningar.

Teikningar af legu veitulagna

Við jarðvegsframkvæmdir eiga teikningar af legu veitulagna alltaf að vera á verkstað. Hér má sækja um lagnateikningar. Einnig má heimsækja okkur á Bæjarháls 1 og nálgast teikningarnar. Langoftast eru teikningar af legu veitulagna afgreiddar á meðan beðið er. 

Allar beiðnir um teikningar eru skráðar meðal annars til að starfsmenn Veitna geti athugað ástand veitulagna með hugsanlega endurnýjun í huga eða verið viðbúnir að veita frekari þjónustu.

Hægt er að fá flestar nýrri veitulagnir hnitasettar á teikningum. Varasamt getur verið að treysta dýptarmælingum fyrir eldri lagnir. Þá er nokkuð um að heimæðar kalds vatns í eigu húseigenda séu ekki á teikningum eða lega þeirra ónákvæm. Bilanaleitarmenn Veitna aðstoða þá við að staðsetja lagnir nákvæmlega, ef eftir því er leitað.

Graftrarleyfi

Við gröft í götu, gangstétt eða á opnu svæði í Reykjavík þarf að sækja um afnotaleyfi hjá Reykjavíkurborg. Tilkynna þarf veitufyrirtækjum um gröftinn og skulu teikningar sem sýna legu lagna liggja fyrir áður en gröftur hefst. Við afhendingu afnotaleyfis undirritar verktaki verkbeiðni um frágang á yfirborði t.d. götum og gangstéttum ef það á við.

Í öðrum sveitarfélögum á veitusvæðum okkar skal sækja um graftrarleyfi til tæknideildar viðkomandi sveitarfélags.

Breytingar á lögnum

Ef framkvæmdaraðili telur að breyta þurfi legu veitulagna vegna framkvæmda sinna, skal hann áður en vinna hefst sækja skriflega um þá breytingu til Veitna. Ef fallist er á að breyta legu lagnarinnar, þá láta Veitur framkvæma verkið, eftir að samið hefur verið um það hver skuli bera kostnaðinn eða hvernig hann skuli skiptast. Meginreglan er að sá sem biður um breytingu greiði kostnaðinn.

Ábyrgð

Vélgröfur valda flestum tjónum á veitulögnum okkar í jörð. Þess vegna ber umráðamönnum vinnuvéla að tryggja sig gegn tjóni sem þeir kunna að valda á veitulögnum í jörðu. Það kostar frá nokkrum tugum þúsunda króna upp í milljónir króna að gera við veitulagnirnar eftir hvert tjón. Þá er ekki talinn með kostnaður framkvæmdaraðila við að lagfæra skemmdir sem af tjóninu leiða t.d. tjóni vegna vatnsleka úr skemmdum leiðslum. 

Allt tjónið er á ábyrgð framkvæmdaraðila og óvíst með gildissvið trygginga ef ekki hefur verið leitað tilskilinna upplýsinga og leyfa. Upplýsingar frá Veitum um legu veitulagna eru veittar til að forða verktaka frá tjónum. Ef framkvæmdaraðili skemmir veitulagnir sendum við honum reikning fyrir viðgerð þeirra. 

Tjón á veitulögnum valda viðskiptavinum okkar óþægindum og kostnaði sem getur einnig verið umtalsverður. 

Finna lagnir

Bilanaleitarmenn okkar eru þjálfaðir í að finna veitulagnir áður en grafið er. Þeirra viðhorf er að betra sé að vera kallaður út einum of oft en einum of sjaldan. Þeir eru með góðan búnað til að hlusta út strengi og pípur eða mæla þá út frá föstum viðmiðum. Ekki hika við að senda okkur fyrirspurn hér á heimasíðunni okkar eða á netspjallinu.

Eftirlitsmenn

Vaskur hópur eftirlitsmanna á vegum Veitna hefur eftirlit með því að útboðsverk hennar séu unnin í samræmi við verklýsingar. Eftirlitsmönnum er einnig falið að fylgjast með verkum þar sem Veitur hafa afhent teikningar og sérstök ástæða þykir til að tryggja réttan frágang veitulagna. Framkvæmdaraðilar geta nýtt sér þennan aðgang að sérfræðingum okkar til að ræða um legu lagna og lesa úr teikningum. Eftirlitsmenn kalla til bilanaleitarmenn til að staðsetja lagnir nákvæmlega ef þörf krefur.

Mikilvægar gagnaveitulagnir

Í einni gagnaveitulögn geta verið 960 tengingar til fyrirtækja og heimila. Viðgerð á skaddaðri gagnaveitulögn getur tekið nokkra daga. Skemmdir á gagnaveitulögn valda fjárhagslegu tjóni, óþægindum og rekstrartruflunum þeirra sem á veituna treysta.

Hættusvæði við 132 kV rafstrengi

Mikilvægustu og jafnframt hættulegustu rafstrengirnir á veitusvæði okkar eru 132 kV aðveitustrengir. Ef slíkur strengur skaddast hleypur tjónið á milljónum króna auk verulegra óþæginda. Veitur hafa því sett sérstakar reglur um þverun 132 kV rafstrengja sinna. Samráð skal haft við okkur um allar framkvæmdir í námunda við strengina, en legu þeirra má sjá á myndinni að ofan. Vetur láta í té nákvæmari upplýsingar um legu strengjanna.

Jarðvinnuverktaki skal láta eftirlitsmann Veitna vita með góðum fyrirvara áður en jarðvinnan hefst og skal vinna verkið undir umsjón hans. Sérstakar reglur eru um sprengingar í námunda við strengina og vinnu jarðvinnutækja t.d. með rippara. Þá eru gerðar kröfur um vandaðan frágang strengjanna á verktíma í tré eða járnstokk og við lokafrágang.

Varasamar vatnslagnir

Kaldavatnslagnir úr pottjárni voru til langs tíma allsráðandi lagnaefni. Þessar lagnir duga vel en verða mjög stökkar með aldrinum og þola illa hnjask. Því er ástæða til að fara mjög varlega þegar grafið er frá gömlum vatnsleiðslum. Þótt nú séu önnur efni tekin við, t.d. ductile og plaströr, þarf samt að gæta vel að vatnslögnum og enn eru margar pottlagnir í notkun.

Heitt vatn er hættulegt

Í hitaveituæðum er 70-130°C heitt vatn sem veldur hættulegum húðbruna ef það sprautast á fólk. Algengur þrýstingur í lögnunum er á bilinu 5-8 bör. Það er því rétt að forða sér ef heitt vatn fer að sprautast úr skemmdum rörum. Þess eru mörg dæmi að fólk hafi brennt sig illa á heitu vatni.